U organizaciji portala Alergija i ja i Nacionalnog udruženja za pomoć i podršku osobama sa alergijama, celijakijom i ostalim autoimunim oboljenjima sa ograničenjima u ishrani – Alergija i ja, otvoreno je prvo besplatno Savetovalište za atopiju u Srbiji. Savetovalištu su prisustvovali stručni saradnici Udruženja, volonteri, predstavnici medija i prijatelji koji su omogućili njegovo osnivanje.
Savetovalište za alergije
Razlozi za otvaranje edukativnog savetovališta za alergije proističe iz potrebe pacijenata da se na sveobuhvatan pristup lekara iz više oblasti koje povezuje atopija, upozna i sagleda ovaj problem. Sve je veće potreba za razvijanjem svesti o alergijama kao oboljenja, a ne kao stanja, kako zbog povećanja broja obolelih svih starosnih grupa, tako i zbog velikog procenta porasta broja obolelih sa simptomima od strane više organa.
Svaka četvrta osoba kod nas i u svetu ima neki oblik alergije.
S druge strane, broj beba i dece sa simptomima alergija je sve veći, a njihovo zanemarivanje i kasno dijagnostkovanje podstiče razvoj i drugih atopijskih bolesti. Čak 7 do 18 odsto dece školskog uzrasta imaju neki oblik atopijskih bolesti.
Tema ovog edukativog skupa bila je upravo rano prepoznavanje simptoma alergija, što je privuklo veliko interesovanje roditelja male dece, ali i osoba koje su u zrelim godinama dobili prve simptome atopije. Nasledni faktori, stres, klimatski uslovi i infekcije samo su deo uticaja na razvoj atopije, a ranom dijagnostikom i adekvatnim lečenjem se može zaustaviti napredovanje alergijskih bolesti, poznatijeg kao alergijski marš.
Otvaranje Savetovališta za alergije počelo je predavanjima renomiranih stručnjaka, lekara iz oblasti imunologije, pedijatrije, nutricionizma, dermatologije i psihologije, a uvodna reč pripala je predstavnici Udruženja Alergija i ja, Tamari Tasev, koja se osvrnula na ciljeve i dosadašnj rad Udruženja, naročito na radionice za odrasle, ali i za decu, koje je Udruženje u protekloj godini organizovalo.
Pored edukativnih, kulinarskih radionica koje je Udruženje organizovalo, kako bi se osobama sa alergijom na hranu, pre svega glutena, pa onda i mlečnih proizvoda i jaja, kao namirnica koje se koriste u svakodnevnoj ishrani, ali i najčešćih alergena, naročito kod manje dece, Udruženje je otvorilo problem ishrane dece u vrtićima, koje je mahom nedostupno za svu decu sa celijakijom, doživotnim problemom intolerancije na gluten, ali i za decu sa alergijama i ostalim zdravstvenim ograničenjima u ishrani.
Takođe, jedno od pitanja koje je Udruženje postavlja je nepostojanje materijalne podrške za decu sa alergijama. Naime, od mnogih analiza, do kojih je često nemoguće doći u državnim ustanovama zdravstvene zaštite, krema, koje su sastavni deo lečenja atopijskog dermatitisa, mlečnih formula za bebe sa alergijom na kravlje mleko i druge dozvoljene hrane, koja je čak i tri – četiri puta skuplja od običnih namirnica, do drugih lekova i suplemenata koje se koriste za lečenje, ali se ne dobijaju na recept, pa sve do toga da je Srbija jedina zemlja u regionu u kojoj ne postoji jedini lek koji se koristi u slučaju anafilaktičke reakcije – Epi – pena, a koji su osobe sa rizikom od anafilaktičkog šoka primuđene da nabavljaju iz inostransta.
Edukativno predavanje započela je dr Gordana Petrović, pedijatar – imunolog – alergolog, koja je uvela sve prisutne u pojam atopije i objasnila atopijsku konstrukciju obolelih, i naglasila važne karateristike atopijskih bolesti. Doktorka Petrović je istakla da osoba sa atopskom konstitucijom ne mora obavezno tokom života ispoljiti kliničke simptome bolesti i navela koje alergijske reakcije ne zavise od atopijske konstitucije:
Patofiziološki mehanizam
- IgE posredovane reakcije na lekove
- IgE posredovana nutritivna alergija
- IgE posredovane reakcije na venome insekata
Kliničke manifestacije
- Akutna urtikarija
- Akutni angioedem
- Anafilaksa
- Astmatični napad (naglo nastali).
Edukativni deo predavanja doktorke Petrović nastavio se osvrtanjem na dijagnostiku i lečenje atopijskih bolesti, a doktorka je posebno istakla imunoterapiju, kao jedan od vidova lečenja alergija.
85% dece sa ekcemom razvija alergiju i na inhalacione alergene, na prašinu, grinje, polen i druge iritante iz okruženja.
Između prve i pete godine života najčešće se javlja alergija na pomenute alergene koje udišemo, ali i na dlaku pasa i mačaka. Curenje nosa, zapušen nos, crvene i suzne oči, svrab na koži, otežano disanje kao glavni simptomi inhalacionih alergija koji razvijaju alergijski rinitis, najuspešnije se leče antihistaminicima, ističe pedijatar, alergolog – imunlog mr sci.med. Gordana Petrović.
Razvoj atopije u najranijem uzrastu počinje simptomima koji se pojavljuju na koži, istakla je dr Danica Milobratović, specijalista dermatovenerologije, koja je nastavila predavanje ovog ekudaktivnog skupa. Između drugog i dvanaestog meseca života najčešće se razvija atopijjski dermatitis, kao prvi stadijum alergijskog marša.
Statistika atopijskog dermatitisa
Doktorka je zaključila da 10 – 20% dece ima atopijski dermatitis i da je to najčešće kožno oboljenje kod dece.
Kod 70% pacijenata dečijeg uzrasta javlja pre pete godine.
Dr Milobratović dalje naglašava da je atopijski dermatitis u porastu u industrijskim zemljama i da je prevalencija kod odraslih 1 – 3%.
GENETSKA OSNOVA
Dve od tri osobe sa atopijskim dermatitisom imaju srodnika prvog reda sa istim atopijskim problemom ili sa astmom ili alergijskim rinitisom. Rizik da dete dobije atopijski dermatitis je 50% ako jedan roditelj ima ili 80% ako oba roditelja imaju ovo kožno obljenje.
Doktorka se posebno osvrnula na kvalitet svakodnevnog života pacijenata sa atopijskim dermatitisom.
Faktori koji umanjuju kvalitet života obolelih:
- Svrab i poremećaj sna
- Smanjena koncentracija, smetnje pri radu i učenju
- Stigmatizacija i problem sa socijalizacijom
- Moguća ograničenja u ishrani
- Ograničenja u izlaganju raznim alergenima
„Stavljanje atopijskog dermatitisa po kontrolu smanjuje rizik od ravoja atopijskog marša. Međutim, statistika je poražavajuća, čak 50% dece sa ekcemom razvije bronhijalnu astmu“, ističe dr Milobratović.
Alergije na hranu je sve učestaliji oblik atopije, a ovim simptomima najviše su pogođena deca. O neželjenim reakcijama na hranu u najmlađem uzrastu govorila je dr Biljana Alimpić, pedijatar – dijetolog.
40% dece sa ekcemom ima alergiju na hranu, koja se najčešće javlja između šestog i dvanaestog meseca života.
„Alergija na hranu je imunološka reakcija organizma na proteine neke određene namirnice, najčešće na takozvanih velikih 8 namirnica: jaja, mleko, pšenica, soja, morski plodovi, riba, kikiriki i orašasti plodovi„, naglašava dr Alimpić.
Dijagnostika alergija na hranu dijagnostikuje se kožnim probama i testovima iz krvi kojima se utvrđuje prisustvo IgE antitela.
50% dece sa alergijom na hranu dijagnostikovanu u prvoj godini života gubi simptome karakteristične za alergije, a 85% dece će prerasti alergije na namirnice na koje je utvrđena alergija do treće godine života.
Dr Alimpić je skrenula pažnju na učestalost 8 najčešćih alergena iz hrane i naglasila da proteini ovih namirnica mogu biti skriveni u prehrambenim proizvodima, brzoj hrani, pekarskim proizvodima, slatkišima.
Treba imati na umu i ukrštene alergije:
- Breza (kikiriki, jabuka, trešnja, orašasti plodovi, šljiva, višnja, soja, mrkva i krompir)
- Ambrozija (lubenica, dinja)
- Lateks (banana, lešnik, kivi, avokado),
istakla je doktorka Alimpić.
Dijagnostika alergije na hranu
- Anamneza i klinički pregled
- Eliminaciona dijeta
- Provokacioni testovi (oral food challenge)
- Laboratorijski testovi (IgE At, ALST, stolica)
- Biopsija sluznice tankog creva
- Kožni testovi
Doktorka je zaključila da dojenje nije kontraindikovano sa alergijom na hranu i preporučila vođenje dnevnika ishrane, striktnu eliminacionu dijetu i tretan simptoma. Doktorka je istakla da 50% dece gubi simptome do kraja prve godin, a čak 85% simptoma se gubi nakon treće godine.
Terapija kod alergije na hranu
- Eliminacija – izbegavanje alergena
- Dojenje uz eliminiacionu dijeta za majku + supstitucija Ca
- Ekstenzivno hidrolizovane formule i elementarne formule
- Farmakoterapija – Tretman simptoma
- Adrenalin i.m.- EpiPen (0.01 mg/kg, 0.15 mg, max 0.3 mg)
- Imunoterapija (SCIT, SLIT, oralna)
- Terapija monoklonalnim anti-IgE antitelima
- Degradacija alergena
- Psihološka podrška
Uključivanje psihologa u problem atopije sve više je prihvaćeno i kod nas, zbog toga je Udruženje Alergija i ja u rad Savetovališta za atopiju uključilo i psihologa Uroša Rajaković, iz Centra Krugovi i time su najavili otvaranje besplatnog Psihološkog savetovališta koje će početi sa radom pri Savetovalištu za atopiju. Rajaković je istakao probleme sa kojima se susreću osobe sa alergijama, celijakijom i ostalim autoimunim oboljenjima sa ograničenjima u ishrani.
Atopija znatno utiče na kvalitet svakodnevnog života, a simptomi remete osnovne životne funkcije. Međutim, sve atopijske bolesti u svoju problematiku uključuju i članove porodice.
Problemi sa kojima se sreću članovi porodice obolelog
- Nedostatak sna
- Povremena pogoršanja i hroničan tok bolesti
- Superinfekcije
- Svakodnevna nega deteta
- Cena terapije i nege
Psiholog je pozvao sve članove i sve one sa atopijom, celijakijom i ostalim autoimunim oboljenjima u ishrani koji imaju probleme sa kojima ne mogu sami da se izbore i da im je potrebna podrška, da se pridruže besplatnom psihološkom savetovalištu na uros.rajakovic@krugovi.org.
Prijatelji Savetovališta za alergije
Otvaranje Savetovališta za atopiju u organizaciji Nacionalnog udruženja za pomoć i podršku osobama sa alergijama, celijakijom i ostalim autoimunim oboljenjima sa ograničenjima u ishrani – Alergija i ja, pomogli su kompanije: Medis, Hemofarm, Donna Natura, GlutenNo, Repro Trade, kao i mnogi pojedinci i volonteri koji učestvuju u radu Udruženja.
Medis
Repro Trade – proizvođači Gold gluten free proizvoda iz Srbije i distributeri Zajic brenda
Donna Natura – Ekcemin Parte za negu kože sa atopijskim dermtitisom
Hemofarm – Svako dobro
GlutenNo – prva kuhinja bez glutena u Beogradu
Ovom prilikom se još jednom zahvaljujemo svim volonterima i prijateljima koji su učestvovali u ovom projektu.
Sledeći skup članova Udruženja u radu Savetovališta za atopiju najavljen je za proleće.
Kako biste ostali u toku sa dešavanjima rada Udruženja i saznali za sva dešavanja koje organizuje prijavite se besplatno na mailing listu.
Nacionalno Udruženje za pomoć i podršku osobama sa alergijama, celijakijom i ostalim autoimunim oboljenjima sa ograničenjima u ishrani – Alergija i ja prima nove članove potpuno besplatno popunjavanje Pristupnice koju možete popuniti ovde.
